Bebeklerde Tuvalet Eğitimi Nasıl Olmalı?

Bebeklik döneminde kazandırılmaya başlayan bir alışkanlık olan tuvalet eğitimi hem aileler hem de bebekler için önemli bir süreç. Bu aşamada çocuğun fizyolojik gelişimi kadar psikolojik gelişimine de dikkat edilmesi gerekiyor. Doğru zamanda doğru adımların izlenmesi çocuğun travmatize olmaması açısından oldukça önemli. Tuvalet eğitimi sürecinde yapılacak herhangi bir olumsuzluk çocuğun ilerili yaşamında kişiliğine dair olumsuzluklara neden olabiliyor. Dolayısıyla ebeveynlerin bu dönem içerisinde bilinçli olması gerekiyor. Tuvalet eğitimi sürecinde çocuğu zorlamamak ve vaktinden önce tuvalet eğitimi vermeye çalışmamak en çok dikkat edilmesi gerekenler arasında. Peki çocuklarda tuvalet eğitimi nasıl başlamalı? Bebeğinizin tuvalet eğitimi sürecinde destekleyici bir rol oynamak ve bu kritik dönemi olumlu bir deneyime dönüştürmek için yazımızı okumaya devam edebilir, tuvalet eğitimine nasıl başlamanız gerektiğine dair sorularınıza yanıtlar bulabilirsiniz.

Tuvalet Eğitimine Ne Zaman Başlanmalıdır?

Bebeklerde tuvalet eğitimi süreci sosyal gelişim açısından önemli bir basamak olarak biliniyor. Bu dönem ne kadar rahat ve olumlu geçerse çocuk da o kadar rahat olur ve travmatik bir durum yaşamadan süreci tamamlayabilir. Tuvalet eğitimine başlamak için öncelikle çocuğun kas gelişiminin tamamlanmış olması gerekiyor. Bu dönem genellikle 18. aydan itibaren başlayarak 3 ila 4 yaşa kadar devam edebiliyor. Fakat bu durum her çocuğa göre farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle çocuğun psikolojik ve zihinsel gelişimi de göz önüne alınarak, sürecin uygun bir şekilde ilerletilmesi gerekiyor. Bu aşamada tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğunuzu gözlemleyerek hazır olma belirtilerini yakalayabilir ve tuvalet eğitimini başlatabilmeniz için doğru zamanı belirleyebilirsiniz. İşte çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren birkaç detay:

• Gün içinde 2 saat ve üstü bezin kuru ve temiz kalması.
• Sabah uyandığında altı kuru bir şekilde uyanması.
• Ortalama 5 dk kadar aynı pozisyonda sorunsuz bir şekilde oturabilmesi.
• Bezi kirlendiğinde rahatsız olması.
• Oturma, çömelme ve yürüme gibi hareketleri kolaylıkla yapabilmesi.
• Bağırsak hareketlerinin düzenli bir hal alması ve tuvalet ihtiyacının önceden tahmin edilebilmesi.
• Bezinden rahatsız olması ve çıkarmaya çalışması.
• Ebeveynlerden herhangi biri tuvalete gittiğinde merak etmesi ve takip etmesi.
• İç çamaşırı ya da kıyafetlerini kendisinin indirmeye ve yukarı çekmeye çalışması.
• Söylenenleri anlayıp, yapabilmesi.
• Altını kirlettiği zaman huzursuzluk yaşaması.

Verilen tüm bu detaylar bebeğinizin tuvalet eğitimine hazır olduğunun bir göstergesi olarak karşınıza çıkabiliyor. Bu unsurları gözlemlemeye başladığınızdan itibaren eğitim sürecine başlayabilirsiniz. tuvalet eğitimine başlamak için yaz ayları en ideal zaman aralıklarından biri olup çocuğun ve ebeveynlerin daha rahat sürece adapte olabilmesine katkı sağlıyor.

Tuvalet Eğitimi İçin İzleyebileceğiniz Birkaç İpucu

Bebeklerde tuvalet eğitimi yaşı çocuktan çocuğa göre değişiklik gösteriyor. Hemen hemen 18 ila 48 ay arasını kapsayan bu dönemin doğru bir şekilde ilerlemesi oldukça önemli. Süreç içerisinde baskı yapmamak ve bebeğin kendini rahat hissetmesi sağlanması gerekiyor. Dolayısıyla ebeveynlerin göstermiş olduğu tepkiler sürecin olumlu ya da olumsuz ilerleyebilmesinde oldukça etkili. Bu aşamada sabırlı ve gözlemci olmak gerekiyor. Uzun bir süreyi kapsayabilen tuvalet eğitimi sırasında ebeveynlerin asıl görevi doğruyu yapabilme noktasında çocuklarına yardımcı olmak olduğu unutulmamalı. Peki bebeklere tuvalet eğitimi nasıl verilir? Tuvalet etiğimi verirken size yardımcı olabilecek birkaç detay yer alıyor. İşte tuvalet eğitiminin püf noktaları:

Hazır Olduğuna Dair Belirtilere Dikkat Edin

Çocuğunuzda tuvalet eğitimine başlamak istiyorsanız ilk etapta bu sürece başlayamaya uygun olup olmadığını gözlemlemeniz gerekiyor. Fiziksel, psikolojik ve zihinsel olarak olması bu sürecin daha rahat ve hızlı bir şekilde sonuçlanabilmesini sağlıyor. Dolayısıyla bu dönemde çocuğunuzun davranışlarını bez ile uyumu, altını kirlettikten sonra rahatsız olup olmadığını, uzun süre boyunca altını ıslatıp ıslatmamasını gibi faktörler göz önüne alarak sürece hazır olup olmadığını belirleyebilirsiniz.

Tuvalet Eğitimi İçin Uygun Zamanı Seçin

En erken 18 aydan itibaren başlayabileceğiniz tuvalet eğitimi 18 ay öncesinde kesinlikle önerilmiyor. Çocuğun kendini tanımaya başladığı dönem, tuvalet eğitimine başlamak için uygun zamanlar olarak biliniyor. Bu zaman aralığı 24 ila 48 ay arasını kapsıyor. Siz de 24 ile 48 ay aralığında hazır olduğuna dair belirtiler gördüğünüz takdirde tuvalet eğitimine başlayabilirsiniz.

Anlamasını Sağlayın

Tuvalet eğitimi süresi boyunca önemli hususlardan biri de anlamasını sağlamak. Bu aşamada tuvalet sürecini anlatmak gerekiyor. Böylece neden bez kullanmaması gerektiğini anlamaya çalışarak daha çabuk farkına varabilir. Bu süreçte tuvaleti göstererek tanıtabilir, çocukla beraber tuvalete gidebilirsiniz. Bunun yanında yaşına uygun tuvalet eğitimi kitabı edinebilir, kitabı birlikte okuyarak bu süreci anlamasını sağlarken eğlenceli bir hale de dönüştürebilirsiniz.

Lazımlık Alın

Tuvalet eğitiminin bir diğer önemli adımı ise lazımlık almak. Sürece ilk etapta lazımlıkla başlamak her ebeveynin tercihi oluyor. Dolayısıyla lazımlık alırken çocukla beraber almak önemli. Böylece oturağını kendi seçmesi kullanmasını da arttıracaktır. Kimi ebeveyn doğrudan tuvalete götürmekle başlıyor olsa da lazımlık ile bir geçiş süreci oluşturabilirsiniz. Ardından tuvalete alıştırabilirsiniz. Lazımlık aldıktan sonra çocuğun en çok vakit geçirdiği bir alan koyarak onu keşfetmesini ve merak etmesini sağlayabilirsiniz. İlk etapta nasıl kullanılacağını anlatabilirsiniz. İlk aşamada önce bezi ile oturtabilir ardından teniyle temas etmesini sağlayabilirsiniz. Bu süreçte tuvaletini yapaya direnmesi normal bir davranış olup zamanla bu durum ortadan kalkıyor. Çocuğunuzun bu aşamada alışma ve idrak etme süreci olduğunu unutmayın.

Tuvalete Alıştırın

Lazımlığa tuvaletini yapmaya başladıktan sonra sıra geldi tuvalete alıştırmaya. Lazımlık sürecini atlayıp doğrudan tuvalete de alıştırabilirsiniz. Bu aşamada çocuklar için üretilmiş olan klozet adaptörü alabilirsiniz. Böylece çocuk tuvalete rahat bir şekilde oturabilir ve yine lazımlıktaymış gibi kolay bir şekilde tuvaletini yapabilir. Bu klozet adaptörünü tuvaletin üzerine sabitledikten sonra çocuğun kendini güvende hissetmesi için altına merdiven gibi bir yükselti koymanız tavsiye ediliyor. Böylelikle çocuk hem kendi başına tuvaletini yapabilir ve cesaretlenir. Aynı zamanda fizyolojik olarak da tuvaletini daha rahat bir şekilde yapılmasını sağlar.

Çocuğunuzun Biyoritmini Takip Edin

Her insanın tuvalet alışkanlığına dair bir biyoritmi bulunuyor. Tuvalet eğitimi süresi boyunca da çocuğun biyoritmini takip ederek tuvalete götürme sıklığını ayarlayabilirsiniz. Yemeklerden 20 – 25 dk. sonra gastrokolik refleksler başlıyor olup çocuk kaka yapma eğilimi içerisine girebiliyor. Dolaysıyla yemeklerden sonra çocuğa tuvaleti olup olmadığını sorabilir ve tuvalete götürebilirsiniz. Eğer çocuk tuvaletini yapmıyorsa zorlanmamalı belirli aralıklarla sorarak gitmek istediği zamanı kendisinin belirlemesine izin verebilirsiniz. Bu süre içerisinde gün içinde 3 ila 4 defa 5 – 10 dk’.lık aralıklar ile tuvaletini yapmasa bile tuvalete oturtmak alışkanlık kazanmasına yardımcı olarak süreci hızlandırabilirsiniz.

Hijyen Kurallarını Öğretin

Tuvalet eğitimi sırasında kazandırılması gereken bir diğer önemli alışkanlık ise hijyen kuralları. Çocuğunuza bu aşamada tuvaletini yaptıktan sonra hijyenine dikkat etmesi gerektiği de anlatılmalı. Tuvaletini yaptıktan sonra nasıl silinmesi ve yıkaması gerektiğini, sifon kullanımını ve tuvalet kâğıdı kullanımı gibi detayların öğretilmesi gerekiyor. Tuvaleti tamamladıktan sonra el yıkama alışkanlığı edinmesini sağlamak da önemli. Bu aşamada çocuğunuza en uygun olan yöntemi seçebilir. Renkli ve şekilli sabun kullanımı bu noktada çocukların dikkatini çekerek bu alışkanlığın kazanılmasına yardımcı olabiliyor.

Çocuğunuzu Takdir Edin

Tuvalet eğitimi sırasında yaşanabilecek olumsuzluklara karşı çocuğunuza kızmamak ve cezalandırmamak bu sürecin önemli bir parçası. Cezalandırmalar sürecin uzamasına neden oluyor. Olumsuzluklar yerine yaşana olumlu gelişmelere odaklanılmalı ve tuvaletini yaptığında küçük övgüler ile başarısını ödüllendirebilirsiniz. Övgüler çocuğa stressiz tuvalet eğitimi sağlayabilmenize yardımcı olurken motivasyon sağlayarak bu süreci destekleyebiliyor.

Verilen tüm bu ipuçları H.E.L.P kuralı olarak bilinen bir uygulamaya da hitap ediyor. Her bir baş harfin açılımı aşağıda verildiği gibi olup, çocuğun ve ebeveynin bu süreci en iyi şekilde organize edebilmesine yardımcı oluyor.

• Hold Yourself Back (Kendini Geri Çek)
• Encourage Exploration (Keşfetmeyi Destekle)
• Limit (Limit Belirle)
• Praise (Övgü)

Tuvalet Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Çocuklara tuvalet eğitimi verirken dikkat edilmesi gereken birçok nokta bulunuyor. Bunlar aşağıda verildiği şekilde sıralanabilir:

• İlk ve en önemlisi bu süre zarfında ebeveynlerin sabırlı ve anlayışlı olması gerekiyor. Çocuğa göre tuvalete alışma süresi değişiyor olup süre kısalabildiği gibi uzayabiliyor. Dolayısıyla ebeveynleri sabretmesi, çocuk durumu reddetse bile tepki vermemesi ve aralıklarla süreci devam ettirmesi gerekiyor. Böylece çocukta kendini güvende hissederek sürece ayak uydurabilir.
• Ebeveynler bu süreçte ne çok rahat ne de çok kuralcı olmaması gerekiyor. Sınırlar belirlenerek çocuğa bu durumun gündelik yaşamın bir parçası olduğu aktarabilirsiniz.
• Çocuğu süreç içerisinde motive etmek için iç çamaşırını beraber seçebilirsiniz. Böylece onları giymek isteyecek ve süreç hızlanacaktır.
• Tuvalet eğitimi sırasında gece ve gündüz ayrımı yapabilirsiniz. İlk hedefin bezin gündüzleri bırakılması gerektiğini unutmayın. Gece tuvalet eğitimi gündüz eğitimi ile birlikte ya da hemen sonrasında da verilebilir. Kısaca önce gündüz alışkanlığı sonra gece tuvalet alışkanlığı kazandırılması gerekiyor. Böylece süreç daha hızlı ilerleyebilir.
• Tuvalet eğitimi sırasında yatak koruyucu kullanabilirsiniz. Böylece kaçırmalara karşı önlem alabilir, temizliği de kolay bir şekilde sağlayabilmeniz mümkün.
• Taşınma, bakıcı değişimi, emzik bırakma gibi çocuğu etkileyebilecek durumlarda çocuk hazır olsa bile tuvalet eğitimine başlanmasını tavsiye edilmiyor.
• Süreç içerisinde hem kız hem de erkek çocukları oturarak tuvaletleri yaptırılmaya özen gösterilmesi önemli.
• Tuvaletini yaptığı ortama sevdiği oyuncaklar ya da kahramanlar yapıştırarak kendini kasmasının önüne geçebilirsiniz.