Chipset
Bilgisayarların anakartları üzerinde, yerleşik bir halde bulunan parçaya chipset adı verilmektedir. Bu parça ana kartın beynini oluşturan entegre devrelerdir ve ana kart üstündeki donanımları (önbellek, çevre bilimleri, sistem verileri, işlemci) yöneterek, veri akışını sağlayan bir tür işlemcidir. Bu parça bilgisayarın, hızı ve kalitesinde büyük bir öneme sahiptir. Aynı zamanda bilgisayarda kullanılacak mikroişlemci ve belleği belirlemede chipset çeşidi büyük önem taşımaktadır.
Chipset Markaları ve İşlevi
Diğer adıyla yonga seti olarak da bilinen bu parça, her ana kartta mevcuttur. Başlıca chipset markaları; Asus, Gigabyte, Biostar, Evga, MSI ve Asrock olarak bilinmektedir. Chipset, bir ana kartın bellek tipi ve boyutunu, işlemci tipini, ana kartın desteklediği dâhili ve harici cihazları belirlemekle de görevlidir. Görevlerine başka örnekler vermek gerekirse; PCI – USB portları arasında veri iletişimini sağlamak, ram – işlemci – veri yolları arasında bağlantı kurmak, çift kanal bellek yönetimi, ön bellek – ana bellek – işlemci arasında düzenli iletişimi sağlamak.
Chipset Çeşitleri
Bir chipset, kuzey köprüsü ve güney köprüsü olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır. Kuzey köprüsünün görevi; AGP, PCI, bellek ve işlemci arası veri aktarımını sağlamaktır. Ve bu işlevlerinden sebep kuzey köprüsünün; belleğe, AGP’ye ve işlemciye yakın durumda olması gerekmektedir. Çünkü bir sinyal geçtiğinde işlemci ne kadar yakın olursa sinyal gücü o kadar fazla olur. Bu sebepten kuzey köprüsü ana kartın hemen üstünde yer alır. Değinilmesi gereken bir diğer husus ise; kuzey ve güney köprülerinin işlevleri, yonga setinin farklılığına ve üretici firmaya göre değişim gösterebilmektedir. Fakat bu çok istisnai bir durumdur. Güney köprüsünün görevi ise; güç yönetiminden, PCI veri yolundan, ana kart ve USB entegresinden sorumludur. Güney köprü çipine ana kart üzerinde bir soğutma ünitesi eşlik eder ve kuzey köprüsüne nazaran daha az yer kaplar. Bilgisayarda bulunan ana kartların özelliklerini belirleyen temel fonksiyonlarda, yonga setlerinin (chipset) ana kartın üzerinde yer alması büyük önem arz etmektedir.
Chipset Driver
Bilgisayara kurulan Windows gibi işletim sistemlerinde, tüm donanımların sağlıklı bir şekilde çalışması için ihtiyaç duyulan chipset sürücü yazılımıdır. Bu sürücüler çoğunlukla kullanıcılar tarafından yüklenmez. Güncel işletim sistemlerinin birçoğu otomatik olarak yonga setini tanır ve uygun sürücülere işletim sisteminin kurulum aşamasını gerçekleştirir. Bilgisayarda chipset driver yüklü değilse, kullanıcının kendisi uygun sürücüyü bulup kurması gerekmektedir. Bu sürücülere anakart ile birlikte sunulan CD sürücüsü veya USB gibi kurulum medyaları yardımıyla ulaşılabilir. Bir diğer seçenek ise, ana kartın ya da bilgisayarın üreticisi olan firmanın internet sayfasına girerek, uyumlu olan sürücüyü indirip kurmaktır.
Chipsetin (yonga seti) tanımını toparlayacak olursak; sete bağlı tüm entegreler, bellek, işlemci ve giriş – çıkış cihazları arasındaki bağlantıyı kuran elektronik bir ara yüz görevini görmektedir. İstikrarlı doğru akım ve özellikleri açısından çeşitlilik gösterirler. Bu sebepten ötürü, belirli bir anakart önerimi (satın alırken) önemli bir husus olmaktadır. Daha önce bahsettiğimiz kuzey ve güney köprülerinin işletim sistemleri de üretici firmalara göre değişim gösterebilmektedir.